Chińskie nazwiska, będące najstarszym systemem na świecie, mają ponad 4000 lat historii, co odróżnia je od europejskiej tradycji datowanej od XII wieku. Odnoszą się one nie tylko do indywidualnej tożsamości, ale także do przynależności klanowej i więzi z przodkami. Symbolizują honor i szacunek dla wspólnego przodka, podkreślając znaczenie rodzinnych i kulturowych powiązań w chińskim społeczeństwie.
Chińskie nazwiska (性xìng) i ich przekazywanie jest proste. Dziecko otrzymuje po urodzeniu nazwisko swego ojca. Rzadziej bywa, aby nosiło nazwisko matki. W matriarchalnej grupie Mosuo dziecko dziedziczy matczyne nazwisko. Jest to dawny matrylinearny system pokrewieństwa, w którym potomstwo automatycznie po urodzeniu włączane jest do grupy matki i pozostaje jej członkiem przez całe życie.
Innym narodem, który dziedziczy chińskie nazwisko po matce jest odłam zwany Pan Yao z regionu Jinxiu leżącego w prowincji Guangxi. Jest on adeptem matrylokalności. Po ślubie młode małżeństwo zamieszkuje w domu panny młodej lub w jego pobliżu.
Gdy matka jest znaną osobistością jej dziecko nieoficjalnie może przyjąć matczyne rodowe nazwisko. Moja chińska przyjaciółka ma syna, będącego owocem jej nieślubnego związku z cudzoziemcem. Młodzieniec nosi nazwisko matki. Jest to w pewnym stopniu wyjątek od reguły.
Kobieta po ślubie zatrzymuje swe panieńskie nazwisko. Tak przynajmniej to wygląda w należącej do większości chińskiej narodowości Han. W praktyce jednak mężatki zwą się przez sąsiadów, przyjaciół i znajomych po nazwisku męża. Podobnie jak nauczycielki w szkołach.
Na ogół nazwisko Chińczyków składa się z jednej sylaby, a imię z jednej lub z dwóch sylab.
Tradycyjnie nigdy nie spotkamy samego imienia bez nazwiska. Chyba, że jesteśmy szczególnie bliscy danej osobie. Gdy zwracamy się do drugiej osoby na ogół mówimy jej nazwisko i imię. Gdy chcemy użyć tylko nazwiska dodajemy pani, pan, profesor, itp. Również w oficjalnych dokumentach widnieje nazwisko, a za nim imię i podobnie na końcu dodaje się pani, pan, dr, nauczyciel, dyrektor i dawniej jeszcze dodawano towarzysz 同志 -tóngzhi. Nie uwierzycie, dzisiaj słowo tongzhi jest synonimem homoseksualisty.
Dla odróżnienia pokoleń męskich dodaje się przed nazwiskiem stary (老lǎo) mały (小 xiǎo). Taki sposób określania kogoś jest efektem odróżniającym dwa pokolenia jak również jest wyróżnieniem sentymentalnym. Natomiast do płci pięknej zwraca się przez 小, xiǎo dodajac nazwisko lub 大姐 dàjiě (starsza siostra).
W liczebnym kraju o 56 narodach transkrypcja nazwisk jest odmienna w każdym narodzie. Proponuję skupić się na wspólnych zasadach dla wszystkich narodów.
Lista chińskich nazwisk wymieniona w dokumentach historycznych jest nieoczekiwanie długa, składa się aż z 12 000 nazwisk. Wśród nich odnajdujemy 5000 nazwisk monosylabicznych, 4000 dwuzgłoskowych, 2000 od 3 do 9 sylab. W/g spisu ludności datującego z 2007 roku w Chinach istnieje 4700 popularnych nazwisk.
Spośród nich tylko ponad 100 jest najczęściej spotykanych:
Wang 王, Li 李, Zhang 张, Chen 陈, Lin 林, Huang 黃, Wu 吴, Liu 刘, Cai 蔡 , Yang 杨, Zhao 赵, Zhou 周
Xu 徐, Sun 孙, Ma 马, Zhu 朱, Hu 胡, Guo 郭, He 何, Gao 高, Luo 罗, Zheng 郑, Liang 梁.
oraz inne:
W bankach lub w instytucjach znajduje się czasami nawet 300 osób o tym samym nazwisku i jeszcze na dodatek o tym samym imieniu. Osobiście identycznego nazwiska i imienia nigdy nie spotkałam.
W języku chińskim podobnie jak i w japońskim, wietnamskim i węgierskim nazwisko występuje przed imieniem. W polskim jest odwrotnie.
Na zakończenie ciekawostka:
Pewien pasjonat z południowej chińskiej prowincji Jiangxi spędził ostatnie 20 lat nad badaniem nietypowych nazwisk chińskich. Potwierdził , że większość Chińczyków ma wspólne nazwisko takie jak Zhang, Wang, Li, Liu, Chen. Poświadczył, że obecnie istnieje tylko około 100 nazwisk noszonych przez społeczeństwo chińskie.
Ten wyjątkowy badacz, pan Cheng Yinglian po przeczytaniu artykułu w gazecie zainteresował się niniejszym tematem, wówczas to dowiedział się o nietypowych nazwiskach. Od tego czasu przewertował książki, pisma i inne publikacje. Podczas swych badań podróżował po Chinach poszukując rzadkie nazwiska. Jak do tej pory udało mu się zidentyfikować około 2000 nietypowych nazwisk, a wśród nich:
Zero (零Líng), Ocet (醋Cù), Duch(鬼Guǐ ) i Śmierć (死Sǐ).
Najcześciej zadawane pytania
Jak dokładnie chińskie nazwiska są wybierane dla nowo narodzonych dzieci w różnych regionach Chin, czy istnieją jakieś specyficzne tradycje?
Chińskie nazwiska dla nowo narodzonych dzieci często wynikają z tradycji i kultury, z uwzględnieniem znaczenia, historii rodziny, i astrologii. Wybór może być związany z nadzieją na przyszłość dziecka lub odzwierciedlać pozytywne cechy.
Czy istnieją współczesne trendy w zmianie nazwisk w Chinach, na przykład preferencje dotyczące określonych nazwisk związane z modą czy kulturą popularną?
Współczesne trendy w Chinach obejmują preferencje dla rzadkich lub unikalnych nazwisk, które mogą przynieść szczęście lub sukces. Zmiany nazwisk mogą też odzwierciedlać dążenie do modernizacji i indywidualizmu.
Jak proces legalnej zmiany nazwiska wygląda w chińskim systemie prawnym, czy są jakieś unikalne wymagania lub procedury?
Proces legalnej zmiany nazwiska w Chinach wymaga złożenia wniosku i uzasadnienia zmiany w odpowiednich urzędach, a proces jest ściśle regulowany przez prawo.
W jaki sposób chińskie nazwiska są adaptowane lub transliterowane w innych językach, szczególnie w kontekście międzynarodowym lub przy podróżach zagranicznych?
Adaptacja chińskich nazwisk w innych językach często opiera się na systemie pinyin, który transliteruje chińskie znaki na alfabet łaciński, choć może to prowadzić do różnic w wymowie.
Jak chińskie nazwiska i ich tradycje wpływają na tożsamość i społeczne postrzeganie jednostki w chińskim społeczeństwie, zwłaszcza w kontekście historycznych i współczesnych zmian społecznych?
Chińskie nazwiska mają głębokie znaczenie kulturowe i społeczne, odzwierciedlając przynależność rodową, historię i tradycję. Współczesne zmiany społeczne wpływają na postrzeganie i użycie nazwisk, równoważąc między tradycją a nowoczesnością.
Lubisz to, co robię dla Ciebie codziennie?
Zawsze możesz mnie wesprzećklikając w link https://buycoffee.to/piotrchodak
