Przed erą europejskich odkryć geograficznych, w czasach, gdy morza były niezbadanymi granicami, jeden człowiek wyróżniał się na tle historii – Zheng He.
Imponujące podróże Zheng He, rozciągające się od Azji Południowo-Wschodniej po wybrzeża Afryki Wschodniej, nie tylko wpłynęły na kurs historii, ale także nastręczyły nowe horyzonty dla całej cywilizacji. Zapraszam na fascynującą podróż śladami tego niezwykłego admirała, odkrywcy i dyplomaty, który swymi działaniami umocnił pozycję Chin dynastii Ming jako globalnej potęgi morskiej.
Podboje Zheng He – wpływ na świat przed Europejską Erą Odkryć
Zheng He, niegdyś chiński marynarz, odkrywca, i admirał, zapisał się w historii jako dowódca floty skarbów. Przemierzała ona morskie drogi od Azji Południowo-Wschodniej aż po Afrykę Wschodnią. Jego ekspedycje, poprzedzające nawet podróże Vasco da Gamy, zwiększały renomę i wpływ Chin, niosąc chiński prestiż poza granice kraju. To wszystko miało miejsce 87 lat przed odkryciem Ameryki przez Krzysztofa Kolumba i 116 lat wcześniej niż Magellan odwiedził Filipiny.
Od śródlądowych początków do morskiej potęgi
Historia Zheng He jest pełna zaskakujących zwrotów. Urodził się w muzułmańskiej rodzinie jako Ma He w śródlądowej prowincji Junnan. Historycy uważają, że mógł mieć mongolsko-arabskie pochodzenie i mógł mówić po arabsku. Pochwycony i wykastrowany, młody Zheng He trafił na dwór dynastii Ming jako eunuch. Jego los zmienił się, gdy spotkał Zhu Di, przyszłego cesarza Yongle. Razem stworzyli plan, który uczynił z Chin lidera na morskiej scenie światowej.
Flota skarbów – symbol morskiej wielkości
Bohater zyskał duże zaufanie w oczach młodego księcia, walcząc u jego boku i broniąc kraj przed Mongołami. Otrzymał odpowiednie wykształcenie w Beiping (dawny Pekin). Cesarz Yongle postanowił odrodzić złote czasy dynastii Han i Tang, budując potężną flotę. Ponad 300 statków, w tym kolosalne „statki skarbowe”, stanowiło serce Floty Skarbów. Zheng He, jako najbliższy zaufany cesarza, stał na jej czele, reprezentując potęgę Chin na morzach.
Siedem Wielkich Podróży Zheng He
Rozpoczynając od 1405 roku, Zheng He wyruszył na siedem ekspedycji, wiodąc swoją flotę przez trudne wody od Wietnamu, poprzez Cejlon, aż po wybrzeża Afryki. Każda podróż była demonstracją mocy i dyplomacji, otwierając Chiny na świat.
W ciągu 28 lat, pomiędzy 1405 a 1433 rokiem Zheng He odbył siedem morskich ekspedycji i odwiedził ponad 30 krajów wzdłuż wybrzeża Pacyfiku i Oceanu Indyjskiego. Dopłynął do wybrzeża Afryki i odwiedził porty na Morzu Czerwonym.
- 1 wyprawa (1405-1405) – Czampa, Jawa, Palembang, Malakka, Samudera (na Sumatrze), Aru, Lambri (w dzisiejszym Acehu), Cejlon, Kollam, Kalikat
- 2 wyprawa (1407–1409) – Czampa, Jawa, Syjam, Malakka, Samudera, Aru, Lambri, Cejlon, Koczin, Kollam, Kalikat
- 3 wyprawa (1409–1411) – Czampa, Jawa, Malakka, Samudera, Galle na Cejlonie, Kollam, Koczin, Kalikat
- 4 wyprawa (1413–1415) – Czampa, Jawa, Palembang, Malakka, Samudera, Aru, Lambri, Cejlon, Kalikat, Malediwy, Bitra, Ormuz
- 5 wyprawa (1416–1419) – Czampa, Pahang, Jawa, Palembang, Malakka, Samudera, Lambri, Cejlon, Koczin, Kalikat, Shaliwanni (prawd. Kannanur), Lakszadiwy, Lasa (prawd. Al-Mukalla), Aden, Zufar, Ormuz, Mogadiszu, Baraawe, Malindi
- 6 wyprawa (1421–1422) – większość powyższych: prawdopodobnie jedna eskadra odwiedziła kraje Półwyspu Indyjskiego, druga Afryki Wschodniej; w drodze powrotnej także Tajlandia
- 7 wyprawa (1430–1433) – Czampa, Jawa, Surabaja, Palembang, Malakka, Sumatra; następnie podział flot, które odwiedziły Cejlon, Mogadiszu, Baraawe, Nikobary, Andamany, Kollam, Koczin, Kalikat, Ganbali (prawd. Coimbatore), Ormuz, Lasę, Aden, Tajlandię
Mityczny stwór
Z podróży do Chin przywoził takie nowości jak strusie, zebry, wielbłądy czy kość słoniową. Raz z powrotem admirała w Chinach pojawiła się żyrafa. Wzięto ją za qilina. Było to mityczne zwierzę z mitologii chińskiej. W literaturze zachodniej nazywane chińskim jednorożcem. Pojawienie się qilina uważane było za dobry znak, symbol łaski Niebios. Qilin ukazywał się bowiem tylko tam, gdzie ludzie żyli uczciwie i panowała harmonia.
Bezwzględnie tłumił piratów, którzy od dawna nękali wody Chin i Azji Południowo-Wschodniej. Pokonał Chen Zuyi, jednego z najbardziej przerażających i szanowanych pirackich kapitanów i zwrócił go do Chin na egzekucję.
Dyplomacja i siła: dziedzictwo Zheng He
Na każdym przystanku Zheng He umacniał stosunki handlowe i dyplomatyczne, prezentując chińską kulturę i zbierając hołdy. Jego działania, choć niekiedy kontrowersyjne, przyczyniły się do rozszerzenia wpływów Ming na arenie międzynarodowej.
Koniec ery Zheng He i zamknięcie Chin
Zheng He zmarł z powodu choroby w wieku 62 lat. Chociaż ma grób w Chinach, to stoi on pusty. Admirał został pochowany na morzu. Po śmierci w 1433 roku chińska era morskich odkryć dobiegła końca. Polityczne intrygi i zagrożenia zewnętrzne skłoniły cesarzy Ming do skupienia się na sprawach wewnętrznych i zamknięcia Chin dla świata. Zmiana ta oznaczała przekazanie morskiej supremacji rozwijającym się mocarstwom europejskim.
Spadek i wpływ Zheng He na historię
Dziedzictwo Zheng He żyje do dziś, będąc symbolem chińskiej mocy i odkrywczości w erze przedkolonialnej. Jego podróże stanowią ważną część światowej historii odkryć, a jego postać jest inspiracją dla wielu.
Nierozerwalnie z odkrywcą związane są ogromne statki znane jako Baochuan. Okręty te transportowały sztab floty, zapasy żywności i najcenniejsze towary. W 1962 w Nankinie archeolodzy odkryli pozostałości stoczni dynastii Ming, a w niej kolumnę od steru wysoką na 11 m. Na podstawie wymiarów steru, długość statku oceniono na 70 m, a szerokość na ok. 10 m, co czyniłoby je największymi jednostkami drewnianymi w historii.
Baochuany były szczytowym osiągnięciem chińskich szkutników, którzy budowali wielomasztowe, kilkudziesięciometrowe jednostki już za czasów dynastii Song i Yuan. Po zmianie rządów, flota Zheng He została rozmontowana, okręty z czasem się zniszczyły, a administracyjny zakaz budowy statków większych niż jednomasztowe spowodował utratę wiedzy potrzebnej do konstrukcji takich jednostek.
Dołącz do naszej podróży po historii i kulturze Chin!
Jeśli jesteś tak zafascynowany historią i kulturą Chin, to mam coś specjalnego dla Ciebie! Zapraszam Cię do odwiedzenia mojego kanału na YouTube, gdzie kontynuuję moją podróż po bogatej i różnorodnej historii Chin. Na kanale znajdziesz już kilkaset filmów, które zanurzają się w różne aspekty chińskiej kultury, od starożytnych historii po współczesne zjawiska. Kliknij tutaj, aby dołączyć do naszej społeczności i wspólnie odkrywać fascynujący świat Chin!
